ส่งเสริมความรู้อนามัยเจริญพันธุ์ในนักศึกษา กศน.

      ธนพงษ์ สุระคาย ผู้ประสานงานภาคสนาม มูลนิธิรักษ์ไทย จ.อุดรธานี โครงการส่งเสริมความรู้อนามัยเจริญพันธ์และป้องกันการตั้งครรภ์ไม่พร้อมของนักศึกษากศน. บอกว่าโครงการดำเนินงานกับกลุ่มนักศึกษาการศึกษานอกโรงเรียน (กศน.) อายุ 12-24 ปี ในพื้นที่ 4 อำเภอของจังหวัดอุดรธานี ในปี 2563 ได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) 

   การจัดกิจกรรมของโครงการส่งเสริมความรู้อนามัยเจริญพันธ์และตั้งกันการตั้งครรภ์ไม่พร้อมในนักเรียน กศน. เป็นการทำกิจกรรมกลุ่มย่อยผ่านเครือข่ายแกนนำ โดยได้รับความร่วมมือจากครูกศน.และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) 

     กิจกรรมที่ทำเน้นการมีส่วนร่วมของเด็ก เน้นการพูดคุยซักถามแบบโฟกัสกรุ๊ป เป็นกลุ่มสนทนาเล็ก ๆ มากกว่าที่จะเน้นการบรรยาย หลังจากพูดคุยสนทนาแล้วจะมีการประเมินความรู้ความเข้าใจของเด็ก

     นอกจากนี้ยังมีการตั้งกลุ่มสื่อสารทางแอพพลิเคชั่นไลน์ แยกเป็นพื้นที่ตามตำบล ในการให้ความรู้และคำแนะนำเพื่อให้เด็กเข้าถึงบริการ กลุ่มไลน์นี้ยังเป็นการให้คำปรึกษาส่วนตัวได้ด้วย โดยเฉพาะเด็กบางคนตั้งครรภ์ แต่ไม่รู้จะดูแลตัวเองอย่างไร ประสบความยากลำบากในการดำเนินชีวิต  หากญาติหรือครอบครัวเข้าใจก็เป็นเรื่องดี แต่ถ้าไม่เข้าใจ คุณแม่วัยรุ่นเหล่านี้จะโดดเดี่ยวและไร้ที่พึ่งอย่างยิ่ง

     ครู กศน.ที่อยู่ในชุมชน มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับเด็กเป็นตัวเชื่อมที่สำคัญในการทำงานที่ช่วยให้ทางโครงการฯ เข้าหาเด็กได้สะดวกขึ้น สิ่งสำคัญในการทำงานคือช่องทางการสื่อสาร ซึ่งเป็นเรื่องสำคัญที่เจ้าหน้าที่รักษ์ไทยต้องปรับตัวปรับเวลาโดยเอาเวลาของเด็กเป็นที่ตั้ง  บ่อยครั้งที่เด็ก ๆ สะดวกที่จะคุยปรึกษาตอนเย็นตอนค่ำหลังเลิกงาน คนทำงานก็ต้องพร้อม

     ธนะพงษ์ กล่าวถึงทัศนคติที่เปลี่ยนแปลงของเด็กว่า พวกเขาพร้อมยื่นมือเข้าช่วยเหลือเพื่อนหากเพื่อนตั้งครรภ์ไม่พร้อม และเข้าใจว่าแต่ละคนมีเหตุผล มีปัญหาของตนเอง ไม่ใช่ว่าคนที่ตั้งครรภ์ไม่พร้อมจะเป็นคนไม่ดี  ส่วนพฤติกรรมของนักเรียนชายและหญิงก็เปลี่ยนไป คือรู้ว่าต้องมีอุปกรณ์ป้องกันในการมีเพศสัมพันธ์ที่ปลอดภัย ในกรณีของฝ่ายชาย เมื่อเขารับทราบถึงเรื่องสุขภาวะทางเพศที่ปลอดภัยแล้ว เขาก็จะช่วยประคับประคองรับผิดชอบในความสัมพันธ์กับฝ่ายหญิงด้วย

     สังคมทั่วไปมักจะมองว่า เด็กกศน.โดยเฉพาะเด็กชายบางกลุ่มเป็นพวก “ขาโจ๋” “เด็กแว้น” รู้สึกไม่เป็นมิตร แต่เมื่อได้ลงไปทำงานโครงการนี้ ธนะพงษ์ กลับเห็นว่าความจริงแล้วพวกเขายังมีความบริสุทธิ์เช่นเดียวกับเด็กทั่วไป และยังพบว่าเป็นกลุ่มเด็กที่แบกรับปัญหาของครอบครัวและต้องพึ่งตนเองอย่างมาก  ขัดแย้งกับภาพที่คนอื่นมักจะมองว่าสร้างปัญหา  

      แม้โครงการนี้จะหมดระยะเวลาการดำเนินงานไปแล้ว แต่ถ้าหากเป็นไปได้และมีแหล่งทุนสนับสนุน แน่นอนว่าโครงการที่มีประโยชน์ต่อกลุ่มเด็กกศน.เหล่านี้จะต้องกลับมาอีกแน่นอน